STIM: onderzoek naar hersenstimulatie bij angst-, trauma- en agressieklachten

Niet-invasieve hersenstimulatie zou kunnen helpen om angst-, trauma- en agressieklachten te verminderen. In dit project onderzoeken we dit door milde hersenstimulatie te combineren met het trainen van impulscontrole. 

Introductie

Ongeveer de helft van de patiënten met posttraumatische stressstoornis (PTSS) ervaart na trauma-gerichte therapie nog steeds forse klachten. Dit blijkt onder andere uit eerder onderzoek van het Expertisecentrum MGGZ. Wat kunnen we betekenen voor deze chronische patiëntengroep? In deze studie onderzoeken we of een milde vorm van hersenstimulatie positieve effecten heeft op de klachten van deze patiënten.

Transcranial Direct Current Stimulation, of tDCS, is een veelgebruikte en milde techniek om hersenfuncties te versterken of te remmen. In dit onderzoek proberen we met tDCS hersenfunctie te versterken in het voorste gebied in de hersenen, de prefrontaalkwab. De prefrontaalkwab is betrokken bij het controleren en aanpassen van emoties en ongewilde of impulsieve reacties. Door de prefrontaalkwab te stimuleren zou deze functie kunnen verbeteren. Dat kan een positief effect hebben op de klachten van patiënten met PTSS, angstklachten en agressieregulatie-problematiek. 

Dit onderzoek bestaat uit een korte interventie waarbij deelnemers vijf keer hersenstimulatie met tDCS krijgen, of vijf keer placebostimulatie (controlegroep). We testen of deze tDCS-interventie effect heeft op impulscontrole en op angst-, trauma- en agressieklachten. Dit wordt gemeten aan de hand van computertaken en vragenlijsten. In een deelstudie brengen we ook in kaart welke ervaringen patiënten en hulpverleners hebben met een dergelijke tDCS-interventie.

Projectoverzicht

Doel: 

  1. Testen of hersenstimulatie met tDCS helpt om impulsieve reacties beter onder controle te houden.
  2. Testen of hersenstimulatie met tDCS angst-, trauma- en agressieklachten vermindert
  3. Inzichtelijk maken hoe hersenstimulatie met tDCS als behandelmethode wordt ervaren door patiënten en zorgverleners.

Doelgroep: 

Militairen en veteranen (18-60 jaar) die in behandeling zijn voor PTSS, angstklachten of agressieklachten.

Tijdsverloop: 

De studie is uitgevoerd tussen 2016 en 2020.

Resultaten: 

Uit de deelstudie kwam naar voren dat zowel de patiënten als zorgverleners een positieve kijk hadden op tDCS als techniek die mogelijk kan worden toegevoegd aan psychologische behandeling. Wel is voor hen belangrijk dat ze eerst goed begrijpen hoe tDCS werkt en hoe dit klachten kan beïnvloeden.
Uit de hoofdstudie kwam naar voren dat alle deelnemers hun controle over impulsieve reacties verbeterden tijdens het maken van de computertaak in het onderzoek, maar de tDCS-interventie had hier geen invloed op. De tDCS-interventie had ook geen invloed op de afname in klachten gedurende de periode van het onderzoek. Samengevat levert dit onderzoek geen bewijs voor positieve effecten van deze tDCS-interventie. Er wordt verder onderzoek gedaan naar effectievere vormen van hersenstimulatie.

Een kort overzicht van de studie en de resultaten is hieronder afgebeeld. 

Infographic STIM onderzoek
Beeld: ©EC

Proefschrift van Fenne Smits met resultaten van het STIM onderzoek